Motyw podróży w wymiarze rzeczywistym i wewnętrznym na podstawie Kordiana Juliusza Słowackiego

 

 

Podróże KORDIANA stają się okazją kształtowania postaw i postanowień.

Podróż w sensie metaforycznym – wewnętrzne przemiany bohatera, refleksyjnie poddającego analizie własną osobowość.

W II akcie zatytułowanym „Wędrowiec” mamy wprost przedstawioną podróż bohatera. To wyprawa po Europie. Bohater odwiedza różne miejsca, angażuje się w różne sprawy, a to wszystko niesie ze sobą rozczarowania. 

Caspar David Friedrich - Wędrowiec nad morzem mgły

Te sytuacje potwierdzają przekonania bohatera o:

- interesowności oraz politykierstwie papiestwa, obojętnego dla sprawy polskiej (Watykan),

- niesprawiedliwości i bezideowości świata (Londyn),

- trudzie życia, któremu nie podoła literatura (Dover),

- złudzie miłosnego zaangażowania, odkrywa, że bez majątku nie może liczyć na zainteresowanie dziewczyny (Włochy).

Kordian upewnia się o podłości świata i niemożności własnego w nim ideowego zaistnienia.

Dopiero wspinaczka na Mont Blanc przynosi odnowę.

Kordian dociera na najwyższy szczyt Alp.

Początkowo ogarnia go lęk, jednak okazuje się, że jest to miejsce zupełnie niezwykłe, jakby z innej rzeczywistości, innego wymiaru.

Pozwala spojrzeć na świat na nowo, kryształowa kula jest atrybutem czarodziejskim, umożliwia jasnowidzenie.

Tam odkrywa ideę poświęcenia na rzecz wspólnoty, narodu w imię walki o jego wolność. Ten etap „życiowej” oraz „ideowej” wędrówki zdaje się prowadzić bohatera do celu – rozpoznania sensu swojego życia; chmura przenosi go do Polski.

Warto też zwrócić uwagę na scenę V aktu III.

W jaki sposób został zrealizowany w tej scenie motyw podróży?

Kordian odbywa podróż przez carskie komnaty. Towarzyszą mu Strach i Imaginacja, dlatego jest

to bardzo intensywne doświadczenie. Droga dzieli się na etapy: Kordian wyrusza z sali koncertowej,

przemierza korytarz prowadzący do sypialni cara, po drodze mija gabinet konferencyjny, przechodzi

przez salę z carską koroną oraz salę tronową. Każdy etap przynosi nowe wizje i emocje.

 

Co łączy, a co różni podróż Kordiana przez carskie komnaty i podróż po Europie?

 

W obu podróżach ważna jest warstwa psychologiczna – opis emocji, przeżyć

wewnętrznych bohatera. Te wędrówki znacząco wpływają na dalsze losy bohatera.

 

Róznice?  Podróż po Europie ma wymiar dosłowny, droga do carskiej komnaty ma bardziej wymiar

metafizyczny. Podczas podróży po Europie Kordian konfrontuje się ze światem, podczas podróży

przez pałac – ze sobą i swoimi słabościami.

Podróże Kordiana odbywane w terenie są uzupełnieniem, a także zobrazowaniem podróży wewnętrznej – duchowej biografii bohatera.

Wędrówka ta pojmowana dosłownie, jak i metaforycznie, określa dylematy i problematyczność bohatera romantycznego. To droga pełna zawirowań, zmienianych kierunków i nieosiągalnych dążeń, oddającą stan bohatera poszukującego , rzadko zwycięskiego, zwykle tragicznego.

 

Jak wpłynęła na Konrada podróż?

 

wpływ podróży po Europie:

Zweryfikował swój dotychczasowy pogląd na świat.

Wyzbył się młodzieńczych idealistycznych przekonań.

Zrozumiał reguły rządzące światem.

Pozbył się jaskółczego niepokoju.

Przestał postrzegać świat idealistycznie.

 

wpływ podróży po carskiej sypialni:

Skonfrontował się z własnymi słabościami i lękami.

Zrozumiał, że nie jest w stanie podjąć się wielkiego czynu.

Ogarnęło go przerażenie planowanym mordem.

Pojął swoją słabość.

Ostatecznie godzi się ze swoim losem i nie chce walczyć o życie.

 

Inne przykłady tekstów literackich, w których mamy motyw podróży:

Odys z Odysei Homera

Wokulski z „Lalki” Bolesława Prusa

Cezary Baryka z „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego

„Sonety krymskie” Adama Mickiewicza