Forma w "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza

 

Czym jest FORMA?

 

Według Witolda Gombrowicza forma jest społeczną maską, rolą, sposobem istnienia wśród innych ludzi oraz zależnie od nich. Nasze „ja” – to, co w każdym z nas najbardziej osobiste, najgłębsze – tak naprawdę nie zależy od nas. Istotę człowieka określa to, co dzieje się pomiędzy nim a innym. Formę można narzucać, przyjmować, można ją także odtrącać na rzecz innej. Jest sposobem ustanawiania hierarchii między ludźmi. Ktoś może by osobą, która wymusza określoną formę na innych lub też ofiarą takich działań, nierzadko bez zgody na nie.

                                                                Plakat: Walkuski Wiesław

Jesteśmy wiecznymi aktorami. Gra jest naszym stanem naturalnym. Ferdydurke zawiera głęboką wizję egzystencji ludzkiej: wizję człowieka z natury swej nieautentycznego, zniewolonego przez Formę. Wizja ta opiera się na koncepcji, że człowiek ulega Formie za pośrednictwem innego  pojedynczego człowieka, z samego tylko faktu istnienia tego drugiego.

 

MODELE FORMY:

 

PUPA: upupianie, wpędzanie kogoś w sytuację podległości, niedojrzałości, dzieciństwa; Józio, trzydziestoletni pisarz zostaje wpędzony na nowo, po wielu latach, w formę chłopca, ucznia gimnazjum; pupa może być narzucona w każdym wieku, jeśli tylko znajdzie się w podobnej sytuacji, tzn. jeżeli zostanie stwierdzona rozbieżność między wiekiem a wiedzą, postawą, sposobem życia.

 

GĘBA: przyprawianie komuś gęby, a to znaczy: narzucanie mu jakiejś roli społecznej. Z gębą kojarzą się różne grymasy, mimika, reakcje na sytuacje, gesty, słowa, zachowania innych. To forma uzewnętrzniania w wyrazie twarzy i za każdym razem charakterystyczna dla odpowiednich osób w jakiejś sytuacji życiowej oraz uzależniona od tego, wobec kogo jest przyjmowana.

 

ŁYDKA – symbol energii, sportu, zdrowia, nowoczesnego stylu życia, swobody seksualnej, zerwania z tradycją pod każdym względem. Kojarzy się z postawa pensjonarki Zuty Młodziakówny, która jest ucieleśnieniem atrakcyjności fizycznej.