Iliada - cechy eposu

 

"Iliada", czyli dzieło, które wciąż inspiruje, zadaje otwarte pytania, zachęca do nowych odczytań

 

Jej autorstwo przypisuje się Homerowi.

Przedstawia jeden z wątków wojny trojańskiej będącej konfliktem między Troją (inaczej Ilionem – stąd tytuł dzieła) a greckimi Achajami, który zaczął się od porwania Heleny przez trojańskiego księcia Parysa.

Temat: gniew greckiego herosa Achillesa – najpierw z powodu odebrania przez dowódcę Agamemnona jego branki Bryzeidy, później z powodu śmierci ukochanego przyjaciela Patroklosa.

 

                                            Brad Pitt jako Achilles w filmie "Troja"

GATUNEK?

Iliada jest eposem!

Co na to wskazuje:

 

- to rozbudowany poemat, podzielony na księgi, pisany heksametrem (heksametr sześciostopowy), wierszem - oddaje powagę sytuacji,

- mamy na początku INWOKACJĘ (jak w Panu Tadeuszu) - rozbudowaną apostrofę, zwrot do muzy z prośbą o natchnienie,

- liczne epitety,

- rozbudowane porównania homeryckie (tarcza Achillesa),

- hiperbolizacje - uwznioślają nastrój eposu,

- epos zawsze ujmuje jakąś wspólnotę w momencie zwrotnym:  pokonanie Troi jest momentem zwrotnym dla Achajów i Trojan;  koniec wielkiego trojańskiego państwa-miasta (jak w Panu Tadeuszu – schyłek pewnej epoki),

- naprzemiennie występują sceny zbiorowe i indywidualne,

- paralelizm świata ludzi i bogów; przeplatają się losy walczących i towarzyszących im bóstw,                          z których część stoi po stronie Trojan, część Achajów Greków,

- Iliada jest pełna patosu, realizmu, wręcz naturalizmu i uwydatnia się w walce Achillesa z Hektorem, w scenie walki, autor nie oszczędza fizjologicznych szczegółów, mamy opis zabijania, męki, czytamy o ciałach, które cierpią,

- narrator jest obiektywny i wszechwiedzący,

 - retardacja – opóźnienie, zbudowanie napięcia, wprowadzenie ważnych informacji, mamy retrospekcje, powrót do wydarzeń sprzed akcji, które są koniecznym kontekstem żebyśmy zrozumieli logiczny tok wydarzeń; mamy zapowiedzi tego, co się wydarzy,

- walczącym towarzyszy fatum i ono wyznacza przyszłe losy, bohaterowie skazani są na swój los, niemiłosierny zresztą, który często bohaterowie znają;  Achilles również wie po co idzie na wojnę, wie też, że to będzie kres jego bytowania „śmierć moja późna, jak żyć będę i drugim Grekom radze powrócić do domu”

Ma w jakimś sensie wybór: mógłby żyć długo i szczęśliwie, ale uwydatnia się patos – wybór losu, który daje nieśmiertelność po śmierci, w pamięci potomnych.